BOREN-Tarım Bor Araştırma ve Uygulama Programı ile Borlu gübre kullanımının araştırılması ve uygulanmasına ilişkin proje çalışmaları Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştıralar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM)’le 01.03.2011 tarihinde imzalanan işbirliği protokolü çerçevesinde başlatılmıştır.
Tarım Bor Araştırma ve Uygulama Projeleri bölge ve bitki odaklı olmak üzere 18 proje üzerinden yürütülmüştür. Denemelere konu olan bitkiler şunlardır: Şeker Pancarı (Orta Anadolu); Ayçiçeği (Trakya); Elma (Isparta Yöresi); Fındık-I (Samsun ve Ordu); Fındık-II (Giresun-Trabzon); Çay (Doğu Karadeniz); Sera Domatesi (Antalya), Sanayi Domatesi (Bursa, İzmir ve Manisa); Buğday-I (Ankara ve Eskişehir); Buğday-II (Konya ve Karaman); Mısır (Adana ve Osmaniye); Patates (Niğde ve Eskişehir), Antepfıstığı (Gaziantep ve Şanlıurfa); Bağ (İzmir, Manisa ve Denizli); Pamuk-I (Şanlıurfa ve Kahramanmaraş); Pamuk-II (Adana ve Hatay); Havuç (Ankara-Beypazarı) ve Zeytin (İzmir ve Muğla).
Her bir bitki türünde elde edilen başlıca sonuçlar aşağıda özetlenmiştir:
Ayçiçeği: Trakya Bölgesinde Ayçiçeği ekilen alanların %16’sında B noksanlığı tespit edilmiş ve 16 lokasyonda yürütülen tarla denemelerinde verimdeki artışın %10 ile 20 arasında değişim gösterdiği bulunmuştur. Yörede ayçiçeğine 0,1 kg B/da önerilmiştir.
Şekerpancarı: Konya, Karaman, Afyon ve Eskişehir bölgelerinden toplanan 361 toprak örneğinin yaklaşık %40’ının bor eksikliği gösterdiği bulunmuştur. Problem daha çok Konya İli Seydişehir ve Beyşehir ilçelerinde görülmektedir. Bölgede toplanan 139 yaprak örneğinin ise %26’lık bölümünde B eksikliğine rastlanmıştır. İki yıl içinde toplam 12 deneme yürütülmüştür. Denemelerde, %6 ile %15 arasında verim artışları görülmüş olup, bu artışların çoğunun önemli olduğu saptanmıştır. Yörede şeker pancarının verimini ve şeker oranını artırmak için bor noksanlığı gösteren alanlarda 0,1 kg/da bor uygulaması önerilmiştir.
Fındık-I: Ordu ve Samsun yöresinde fındık bitkisi ile yürütülen çalışmada, Ordu ilinde fındık yetiştirilen alanların %65 inde ve Samsun ilinde ise %38 inde B eksik düzeyde tespit edilmiştir. Yapılan B’lu gübre denemelerine göre iki yıllık denemelerinin ortalaması olarak fındık veriminde %25 dolayında artışlar görülmüştür. Bor gübrelemesinin fındık randımanı %10 artırdığı belirlenmiştir. Fındık verim ve randımanı üzerine en uygun doz olarak topraktan 3 g B ocak-1 ve 300 mg B/L yapraktan uygulama dozu önerilmiştir.
Fındık-II: Giresun ve Trabzon yöresinde fındık yetiştirilen alanlarda yürütülen çalışmada, her iki yöre topraklarının %90’ında topraklarda B yetersiz olarak belirlenmiştir. Yapılan borlu gübre denemelerinde fındık veriminde ortalama %30 oranında artışlar belirlenmiştir. Fındık verim ve randımanı üzerine yöre için en uygun doz olarak topraktan 6 g B ocak-1 ve yapraktan 300 mg B/L dozu önerilmiştir.
Çay: Doğu Karadeniz Bölgesinde çay bitkisiyle yürütülen çalışmada, Çay tarımı yapılan alanlardan alınan toprak örneklerinin %97’ sinde bitkiye yarayışlı borun noksan düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bölgede yürütülen denemeler de ise yaş yaprak veriminin, I. yılda %10 - 22 ve II. yılda ise %8 -16 arasında artış gösterdiği saptanmıştır. Çay için yapraktan 300 mg B/L ve topraktan 0.5 kg B/da uygulaması önerilmiştir.
Patates: Nevşehir ve Niğde Bölgesinde patateste yürütülen çalışmada toprakların %20 sinde B eksikliği tespit edilmiştir. Tarla denemelerine göre, toprak ve yapraktan uygulanan B patates yumru veriminde, lokasyonlara bağlı olarak değişmek üzere %3 ile %26 arasında verim artışları sağlamıştır. Patates için yapraktan 300 mg B/L ve topraktan 0.2 kg B/da uygulaması önerilmiştir.
Buğday-I: Konya ve Karaman Bölgelerinde toplanan 256 toprak örneğinin %54’ünde bor eksikliği belirlenmiştir. Yaprak analizleri ise eksikliğin ciddi boyutta olmadığını göstermektedir. Ancak, toprakta yapılan bor uygulaması (0,2 kg B/da) buğday verimini sulu koşullarda %12.5 oranında, kuru koşullarda ise %21 oranında arttırmıştır.
Buğday-II: Ankara ve Eskişehir bölgelerinde yapılan sörveylerde toplanan 350 adet toprak örneğinin %21’inde bor eksikliği görülmüştür. Toplanan 180 yaprak örneğinde ise bor eksikliği %11 dolayındadır.
Domates: Bursa, İzmir ve Manisa Bölgelerinde üretilen sanayi domatesinin yetiştirildiği alanlardan alınan toprak örneklerinin %27 sinde B yetersiz olarak belirlenmiş ve bu alanlarda yapılan denemelerde lokasyonlara bağlı olarak borlu gübreleme ile %20 ila 36 arasında değişen verim artışları kaydedilmiştir. İdeal B uygulama dozu 0,1-0,25 kg B/da olarak belirlenmiştir.
Mısır: Adana ve Osmaniye bölgesinde mısır üretim alanlarından alınan toprak örneklerinin %57’sinde bor eksikliği olduğu görülmüştür. I. Yıl sonuçlarına göre lokasyonlara bağlı olarak toprak ve yapraktan B uygulamalarıyla verim artışları %3 ile %19 arasında değişim göstermiştir.
Bağ: İzmir, Manisa ve Denizli illerinde bölgelerinde bağ yetiştiriciliği yapılan bahçelerden 326 toprak ve 326 yaprak örneği toplanmıştır. Analizlere göre anılan bölgede toprakların %44’ünde ve bitkilerin ise %16’sında bor eksikliği görülmüştür. Deneme yapılan lokasyonlar içerisinde İzmir Menemen’de Borlu gübreleme ile yaş üzüm verimi %20 oranında artmıştır.
Ankara ili Beypazarı ilçesinde havuç tarımı yapılan alanlardan alınan toprak örneklerinin %17 sinde B eksikliği belirlenmiştir.
© 2023 Etimaden Tarım
Çerez Politikası