Bitkilerde, Bor (B) noksanlığı stresinin ortaya çıkışıyla birlikte çok farklı morfolojik ve fizyolojik değişiklikler kendini göstermektedir. Bu değişiklikler, öncelikle bitkilerin en hızlı büyüyen kısımlarında, özellikle köklerde ortaya çıkmaktadır. Vejetatif büyüme sürecinde kök büyümesi yeşil aksam büyümesinden çok daha fazla etkilenmektedir. Bazı denemelerde, bitkilerin, bor beslenmesinin yeterli olduğu koşullardan alınıp borun tamamen eksik olduğu bir beslenme ortamına transferi sonrasında kök büyümesinin saatler içinde ani bir durma gösterdiği bilinmektedir. Benzer durum Kalsiyum (Ca) noksanlığı koşullarında da ortaya çıkmakta olup, kök büyümesindeki anılan çarpıcı düşüşler, B’un bitki türlerinin çok büyük bir bölümünde bitki içinde taşınabilirliğinin çok düşük olmasıyla ilişkilidir. Bir başka deyişle, toprakta bor noksanlığı olduğunda, bitkide var olan bor, bitki içinde örneğin kök uçları veya çiçek organları gibi bor ihtiyacı yüksek olan yerlere taşınamamaktadır.
Aşağıda Kanola bitkisinde görüldüğü gibi, bor noksanlığı koşullarında yeşil aksam büyümesinde belirgin bir azalma veya yapraklarda herhangi bir bor noksanlığı belirtisi ortaya çıkmadan önce, kök büyümesinde önemli azalmaların olduğu bulunmuştur. Tabii, böylesi bir sorununun üreticiler tarafından tarla koşullarında görülmesi veya anlaşılması çok kolay değildir. O nedenle zaman zaman yaprak analizlerinin yapılmasında ve analizlerin bitkilerin en genç yapraklarında gerçekleştirilmesinde yarar bulunmaktadır.
Fizyolojik anlamda, borun kök büyümesi üzerindeki çarpıcı düzeydeki olumsuz etkisinin arkasında bir kaç faktör belirleyici bir rol oynamaktadır. Yukarda gibi, bitkilerde borun en iyi bilinen fonksiyonu hücre duvarlarıyla ilgilidir. Bor noksanlığında hücre duvarlarının stabilitesinde, mekaniksel özelliklerinde ve direncinde ve fizyolojik fonksiyonlarında bozulma ve tahribatlar ortaya çıkmakta ve bu değişiklikler hücre uzaması ve büyümesi üzerinde durdurucu etki yapmaktadır. Toksik etkisi çok yüksek olan serbest oksijen radikallerinin miktarının bor noksanlığında kök büyüme uçlarında yüksek miktarlarda birikmesi ve hücre tahribatına yol açması, kök büyümesinin bor noksanlığına karşı duyarlı olmasının bir başka nedeni olarak gösterilmektedir.
Fotosentez ürünlerinin yapraklardan, kök ve yeşil aksamdaki büyüme noktalarına (meristematik organlara) taşınmasında önemli bir rolü olduğu belirtilmektedir. Fotosentez ürünlerinin bor noksanlığında köklere taşınamaması söz konusu olursa, kök büyümesinde önemli bir azalmanın ortaya çıkması da muhtemeldir. Ayrıca, bor noksanlığında kök uçlarında büyüme üzerinde durdurucu etkisi olan etilen hormonunun birikim göstermesi ve buna karşılık bir büyüme hormonu olan indolasetik asitin (oksin hormonunun) kök uçlarında azalmaya uğraması da neden bor noksanlığının kök büyümesi üzerindeki olumsuz etkilerini açıklanmasına katkı vermektedir.
© 2023 Etimaden Tarım
Çerez Politikası